Będą zmiany w zwolnieniach z VAT

W wyniku nowelizacji uchylony zostanie załącznik nr 4 do ustawy o VAT, który zawiera wykaz usług zwolnionych z VAT. Regulacje dotyczące zwolnień z VAT przeniesione zostaną bezpośrednio do art. 43 ustawy. Przy określaniu zakresu zwolnień, które dotychczas były ujęte w załączniku nr 4, odstąpiono od ich identyfikacji przy pomocy klasyfikacji statystycznych, określając ich zakres na podstawie prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Zmiany te w niektórych sytuacjach spowodowały, że nie wszystkie usługi zwolnione obecnie z VAT będą korzystały ze zwolnienia od 1 stycznia 2011 r.

W zakresie usług opieki medycznej zwolnieniu podlegać będą jedynie te usługi, których celem jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia, świadczone przez lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki, położne, osoby wykonujące inne zawody medyczne (o których mowa w art. 18d ust. 1 pkt 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej) oraz psychologów.

Zwolnieniu będą podlegały także usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawa towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez ZOZ (niezależnie czy publiczne, czy nie). Zwolniony z VAT będzie również transport sanitarny.

Nie będą więc zwolnione z VAT np. usługi badań genetycznych wykonywanych w celu stwierdzenia pokrewieństwa, chirurgii plastycznej, która nie służy przywracaniu lub poprawie zdrowia. Jednak w praktyce ustalenie granicy, które usługi służą ratowaniu (profilaktyce, przywracaniu, poprawie) zdrowia może w niektórych sytuacjach okazać się bardzo trudne.

Wskazuje na to także orzecznictwo ETS. W wydanym w dniu 10 czerwca 2010 r. wyroku w sprawie C-262/08, dotyczącym usług polegających na pobraniu, transporcie, badaniu i przechowywaniu krwi pępowinowej w celu wykorzystania komórek macierzystych pobranych z tej krwi na potrzeby ewentualnego przyszłego leczenia "autologicznego" lub, stosownie do okoliczności, "alogenicznego", Trybunał stwierdził, że co do zasady usługi te nie są objęte zwolnieniem z VAT przysługującym dla usług medycznych. Przy czym jednak dodatkowo uznano, że w sytuacji gdy badanie krwi pępowinowej ma rzeczywiście umożliwić diagnozę lekarską, a nie jest jedynie częścią składową badania żywotności komórek macierzystych, należałoby uznać, że ma miejsce realizacja świadczeń diagnostycznych, objętych zwolnieniem z VAT.

Zwolnione z VAT będą także usługi świadczone przez: jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, w zakresie kształcenia i wychowania, uczelnie, jednostki naukowe PAN oraz jednostki badawczo-rozwojowe, w zakresie kształcenia na poziomie wyższym. Zwolnienie to przysługiwać będzie również na dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Ze zwolnienia korzystać będą także usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym i wyższym, świadczone przez nauczycieli.

Zwolnienie dotyczy również nauczania języków obcych przez podmioty inne niż wymienione powyżej oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związanych.

Zwolnieniem objęte będą także usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane, prowadzone w formach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, jak również gdy są one finansowane w całości ze środków publicznych. Zwolnienie przysługiwać będzie też na dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane.

Zakres zwolnień określony powyżej będzie nieco węższy w stosunku do obecnie obowiązującego zwolnienia wynikającego z poz. 7 załącznika nr 4 do ustawy o VAT dotyczącego usług edukacyjnych.

Zwolnienie, którego przedmiotem są usługi zakwaterowania w bursach, internatach i domach studenc­kich zostało ograniczone do usług na rzecz uczniów i wychowanków tych szkół, studentów i doktorantów uczelni prowadzącej te domy studenckie lub z którymi te uczelnie (szkoły) mają zawarte umowy dotyczące zakwaterowania osób wymienionych w tym przepisie. Obecnie ze zwolnienia korzystają usługi zakwaterowania w wyżej wskazanych obiektach, niezależnie kto z nich korzysta.

Warunkiem korzystania ze zwolnienia z VAT usług związanych ze sportem lub wychowaniem fizycznym świadczonych przez kluby sportowe, związki sportowe oraz związki stowarzyszeń i innych osób prawnych, których celem statutowym jest działalność na rzecz rozwoju i upowszechniania sportu, jest:

• konieczność organizowania i uprawiania sportu lub organizowania i uczestniczenia w wychowaniu fizycznym,
  
• nienastawienie się na osiąganie zysków,
  
• świadczenie usług na rzecz osób uprawiających sport lub uczestniczących w wychowaniu fizycznym.

Zwolnieniu nie będą podlegać usługi związane z działalnością marketingową oraz reklamowo‑promocyjną, wstęp na imprezy sportowe, usługi odpłatnego prowadzenia statków przeznaczonych do uprawiania sportu i rekreacji, usługi odpłatnego zakwaterowania związane ze sportem lub wychowaniem fizycznym oraz usługi wynajmu sprzętu sportowego i obiektów sportowych za odpłatnością.

Jeśli chodzi o usługi związane z kulturą, aktualnie obowiązujące zwolnienie ma być rozszerzone o dostawę towarów ściśle związanych z tymi usługami, które świadczone są przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane na podstawie odrębnych przepisów za instytucje o charakterze kulturalnym lub wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez organizatora będącego podmiotem tworzącym instytucje kultury w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Warunkiem stosowania powyższych zwolnień jest spełnienie przez podmioty świadczące omawiane usługi dodatkowego warunku, że podmioty te nie osiągają w sposób systematyczny zysków z tej działalności, a w przypadku ich osiągnięcia są one przeznaczone w całości na kontynuację lub doskonalenie świadczonych usług.

Zwolnienie dotyczące działalności wykonywanej przez organizacje powołane do realizacji celów o charakterze politycznym, związkowym, patriotycznym, filozoficznym, filantropijnym lub obywatelskim, będzie miało szerszy zasięg niż obecnie, ponieważ obejmować ma również dostawę towarów.

Przy czym zaznaczono, że usługi świadczone przez te organizacje muszą być realizowane w zakresie interesu zbiorowego członków tych organizacji, wykonywane w zamian za składki, których wysokość i zasady ich ustalania wynikają ze statutu, pod warunkiem że podmioty te nie będą nastawione na osiąganie zysków i zwolnienie nie spowoduje naruszenia warunków konkurencji.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 29.10.2010 r. o zmianie ustawy o VAT

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa Nr 727 z dnia 2010-12-27

GOFIN podpowiada