Można już doliczać do emerytury pracę w państwach UE i w USA.

O jakie świadczenia objęte unijnym systemem koordynacji zabezpieczenia społecznego może ubiegać się Polak zatrudniony w państwie UE?

- O świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa, inwalidztwa, bezrobocia, wypadków przy pracy i chorób zawodowych. A także o emerytury, świadczenia rodzinne, świadczenia opieki zdrowotnej, świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny (renty rodzinne), świadczenia dla sierot i zasiłki pogrzebowe. Koordynacja dotyczy wszystkich państw UE, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do UE (Islandii, Liechtensteinu, Norwegii) i Szwajcarii.

Przy ustalaniu prawa do świadczeń bierze się pod uwagę wszystkie okresy ubezpieczenia w krajach UE. Jaką korzyść odniesie dzięki temu polski pracownik?

- Będzie mógł ubiegać się o emeryturę czy rentę, pomimo że ma zbyt krótkie okresy ubezpieczenia w Polsce, żeby ubiegać się o te świadczenia. Na przykład może to dotyczyć mężczyzny ubiegającego się o emeryturę z ZUS, który posiada 18-letni okres ubezpieczenia w Polsce. To zbyt krótki okres ubezpieczenia, żeby móc otrzymać emeryturę z ZUS. Ale po doliczeniu na przykład dziewięcioletniego okresu ubezpieczenia w Wielkiej Brytanii czy też w Irlandii staż takiej osoby będzie wynosił 27 lat. ZUS wyliczy najpierw teoretyczną kwotę emerytury, uwzględniając wszystkie lata ubezpieczeniowe w obu krajach. Następnie obliczy rzeczywiście należną kwotę świadczenia za okres przepracowany tylko w Polsce. Kwota rzeczywiście wypłacanego temu mężczyźnie świadczenia przez ZUS będzie odpowiadała stosunkowi polskich okresów ubezpieczenia (w tym przypadku 18 lat) do sumy wszystkich okresów ubezpieczenia w Polsce i za granicą w krajach UE (w tym przypadku 27 lat).

Czy zasada sumowania okresów ubezpieczenia dotyczy wszystkich pracowników?

- Sumowanie okresów ubezpieczenia przy ustalaniu emerytury jest możliwe w odniesieniu tylko do osób urodzonych do 31 grudnia 1948 r. i niektórych osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które ubiegają się o emeryturę, do której prawo lub której wysokość zależy od długości okresów ubezpieczenia. Ci, którzy urodzili się później i ubiegają się o emeryturę, do której prawo nie zależy od długości okresów ubezpieczenia, a wysokość świadczenia zależy od kwoty składek emerytalnych opłaconych po 31 grudnia 1998 r. zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego w ZUS oraz od kwoty kapitału początkowego, nie będą mieli sumowanych okresów ubezpieczenia. Takim osobom ZUS wyliczy emeryturę wyłącznie na podstawie odprowadzonych składek do polskiego systemu ubezpieczeniowego.

Czy zasada sumowania ma znaczenie dla uzyskania emerytury minimalnej? Od 1 marca obowiązuje umowa polsko-amerykańska. Czy przewiduje podobne rozwiązania do obowiązujących w UE?

Więcej: Gazeta Prawna 11.03.2009 (49) - str.9