Pracownicy chronieni przed zwolnieniami?

praca

Poniedziałek, 18 stycznia 2010 (07:00)

Czy ustawodawstwo antykryzysowe przewiduje szczególną ochronę pracowników przed zwolnieniami? Czy ewentualne roszczenia należy opierać na ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników?

Dnia 22 sierpnia br. weszła w życie ustawa o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (dalej: ustawa antykryzysowa). Głównym celem pakietu antykryzysowego jest ochrona miejsc pracy. Ma on zostać osiągnięty przez uelastycznienie czasu pracy, dopłaty do pensji i szkoleń oraz ograniczenie możliwości długotrwałego zatrudniania na podstawie umów o pracę na czas określony. Co do zasady przepisy ustawy dotyczą przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, którzy znaleźli się w przejściowych trudnościach finansowych, jednak część z nich znajdzie zastosowanie również do pozostałych uczestników obrotu gospodarczego.

Reklama

Szukasz pracy? Przejrzyj oferty w naszym serwisie

Do wszystkich przedsiębiorców stosuje się przepisy ustawy antykryzysowej dotyczące:

możliwości przedłużenia okresu rozliczeniowego;
możliwości stosowania indywidualnego rozkładu czasu pracy;
możliwości ustalenia indywidualnego rozkładu czasu pracy pracownika opiekującego się dzieckiem do 14. roku życia lub członkiem rodziny wymagającym jego osobistej opieki;
ograniczenia maksymalnego okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony i kolejnych takich umów.

Omawiana ustawa w art. 6 zawiera regulacje dotyczące ochrony stosunku pracy pracowników. Zgodnie z tym przepisem, przedsiębiorca w przejściowych trudnościach finansowych nie może wypowiedzieć umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika:

w okresie lub w okresach pobierania przez pracownika świadczeń określonych w art. 14 ust. 1 pkt 1 lub stypendium, o którym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy;
w okresie lub w okresach przypadających bezpośrednio po okresie lub okresach pobierania świadczeń lub stypendium, o których mowa powyżej - nie dłużej jednak niż przez łączny okres 6 miesięcy.

Oznacza to, że dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę nie jest możliwe w stosunku do wskazanej powyżej grupy pracowników, jeżeli przyczyna wypowiedzenia nie leży po ich stronie. Do okoliczności niedotyczących pracowników, które uzasadniają wypowiedzenie umowy, można zaliczyć redukcję etatów, zmiany organizacyjne, technologiczne, ekonomiczne itp. Z uwagi na powyższy zakaz postanowienia ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z pracownikami z przyczyn niedotyczących pracowników w określonych przypadkach nie będą miały zastosowania. Zakaz obejmuje również pracodawców, którzy nie podlegają przepisom ustawy o zwolnieniach grupowych (tj. takich, którzy zatrudniają mniej niż 20 osób).

Wypowiedzenie umowy o pracę nadal jest możliwe w sytuacji, gdy przyczyny wypowiedzenia leżą po stronie pracownika lub w przypadku konieczności rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy, przepisy dotyczące przedłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy, indywidualnego rozkładu czasu pracy pracownika, obniżonego wymiaru czasu pracy oraz ograniczeń w zatrudnianiu pracownika na podstawie umów o pracę na czas określony obowiązują nie dłużej niż do 31.12.2011 r. Żaden przepis nie ogranicza natomiast stosowania art. 6. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z 1 października br. oznacza to, że ochrona przed wypowiedzeniem obejmować będzie także tych zatrudnionych, którzy będą pobierać świadczenie np. w grudniu 2011 r., o ile wcześniej nie wyczerpali maksymalnego czasu trwania ochrony. W rezultacie taka ochrona będzie przysługiwać również wówczas, gdy pakiet antykryzysowy przestanie obowiązywać.

Może zdarzyć się sytuacja, w której okresy pobierania świadczeń są krótsze niż 6 miesięcy, a do 31.12.2011 r. jest ich kilka. Wówczas łączny okres ich pobierania nie może przekroczyć 6 miesięcy.

Ustawa antykryzysowa przewiduje sankcje dla przedsiębiorców, którzy złamią zakaz wypowiadania umów. Zgodnie z art. 7 ustawy, przedsiębiorca w przejściowych trudnościach finansowych, który nie spełni warunków umowy o wypłatę świadczeń, o której mowa w art. 17 ust. 2 lub art. 22 ust. 1 tego aktu, jest obowiązany do zwrotu całości otrzymanej pomocy na zasadach określonych w tej umowie. Oznacza to, że złamanie zakazu wypowiadania umów wobec choćby jednego pracownika objętego dyspozycją art. 6 skutkuje obowiązkiem oddania wszystkich otrzymanych świadczeń bądź stypendiów.

Anna Łacek-Sękowska Kancelaria Prawna PATRIMONIUM, Warszawa

Podstawa prawna:

Ustawa z dn. 1.07.2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców - Dz.U. Nr 125, poz. 1035.
Ustawa z dn. 2.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej - tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.
Ustawa z dn. 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - Dz.U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.

Kiedy mogą cię zwolnić bez okresu wypowiedzenia? Podyskutuj

Czytaj również:

Jak się sprzedać w pracy?

Dyscyplinarka za opuszczenie miejsca pracy

Czy w Polsce łatwo o pracę?

Kryzys pracownikowi niestraszny?

Wiek nie uzasadnia zwolnienia