Istotne zmiany, które czekają nas w 2010 r.

W 2010 r. palaczy czeka podwyżka cen papierosów spowodowana podniesieniem, od 1 stycznia, stawki akcyzy na wyroby tytoniowe. Powody do zadowolenia mogą natomiast mieć mali przedsiębiorcy - wzrośnie limit obrotów, którego przekroczenie skutkuje utratą zwolnienia z VAT. W 2010 r. dodatkowe prawa uzyskają podróżujący koleją - będą mogli liczyć na odszkodowanie za skradziony bagaż albo ponadgodzinne spóźnienie pociągu.

W 2010 r. akcyza wzrośnie o 5,19 proc., co spowoduje, że cena paczki papierosów będzie wyższa o ok. 33 grosze. Według Ministerstwa Finansów, zmiana wynika z konieczności wypełnienia przez Polskę zobowiązań przewidywanych traktatem akcesyjnym i dostosowania wysokości polskiej akcyzy na papierosy do wymogów unijnych. Po podwyżce średnia cena detaliczna paczki papierosów wyniesie 8,09 zł.

1 stycznia 2010 r. przyniesie natomiast dobrą wiadomość dla przedsiębiorców osiągających niewielkie obroty. Tego dnia zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o VAT podnosząca limit obrotów, po przekroczeniu którego trzeba zacząć płacić ten podatek. Obecną kwotę 50 tys. zł, w 2010 r. zastąpi limit w wysokości 100 tys. zł. Przedsiębiorcy, których obroty w przyszłym roku nie przekroczą 100 tys. zł, nie będą musieli odprowadzać podatku VAT.

Istotne zmiany czekają także firmy dokonujące transakcji z zagranicą. 1 stycznia zaczną obowiązywać przepisy dostosowujące polskie prawo do trzech unijnych dyrektyw dotyczących m.in. miejsca świadczenia usług. Zgodnie z nimi podatek ma być pobierany nie tam, gdzie siedzibę ma firma, a w kraju, gdzie siedzibę ma ich nabywca. Zdaniem rządu, który przygotował zmiany, takie rozwiązanie ułatwi firmom rozliczenia podatkowe.

2010 rok będzie przełomowy dla branży hazardowej. 1 stycznia wchodzi w życie ustawa o grach hazardowych. Zgodnie z nią gry na automatach będą dopuszczone tylko w kasynach. Automaty o niskich wygranych będą mogły funkcjonować tylko do czasu wygaśnięcia udzielonych na nie zezwoleń, a nowe pozwolenia nie będą wydawane. Ustawa przewiduje ponadto m.in. wzrost podatków od hazardu oraz ograniczenia w reklamie hazardu.

W nowym roku korzystne zmiany czekają właścicieli nieruchomości. 1 stycznia wchodzi w życie nowelizacja ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Znosi ona 20-proc. stawkę podatku, której podlegają przychody z najmu, i limit przychodów w wysokości 4 tys. euro, po przekroczeniu którego dochody z najmu podlegają tej stawce. Oznacza to, że przychody z najmu będą opodatkowane 8,5 proc. stawką bez względu na ich wysokość.

Pierwszy stycznia przyniesie także istotne zmiany dla finansów publicznych. Już w piątek wchodzi w życie większość przepisów nowej ustawy o finansach publicznych. Zobowiązuje ona rząd do przygotowania Wieloletniego Planu Finansowego Państwa (na cztery lata) i budżetu środków europejskich. Przewiduje także likwidację państwowych i samorządowych - poza nielicznymi - zakładów budżetowych oraz gospodarstw pomocniczych. W dalszej perspektywie ustawa przewiduje także przygotowanie budżetu w układzie zadaniowym.

Zmieni się też system finansowania ochrony środowiska w Polsce. Znikną gminne i powiatowe fundusze ochrony środowiska. Pieniądze wpływające do nich zasilą teraz bezpośrednio budżety gmin i powiatów. 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska przejmą od państwa samorządy - marszałkowie województw. Na poziomie centralnym Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zmieni swój status - uzyska osobowość prawną. Od 1 stycznia NFOŚiGW będzie mógł wydać pieniądze gromadzone w subfunduszach (np. subfunduszu wrakowym) na inne cele. Do tej pory pieniądze w subfunduszach w dużym stopniu nie były wykorzystywane, pomimo potrzeb finansowych w innych dziedzinach, np. budowie oczyszczalni ścieków, czy zagospodarowaniu odpadów.

2010 r. przyniesie wzrost płacy minimalnej i zasiłków dla bezrobotnych. Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Rady Ministrów, płaca minimalna osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę wyniesie 1317 zł brutto, wobec 1276 zł w 2009 r. Z kolei ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewiduje, że od 1 stycznia 2010 r. zasiłek dla bezrobotnych wyniesie 717 zł. Na koniec 2009 r. było to 575 zł.

Zmienią się także zasady dotyczące przyrostu płac w firmach państwowych. Zgodnie z ustawą o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń, przeciętny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w przedsiębiorstwach państwowych będzie negocjowany między pracodawcami a związkami zawodowymi. Dotychczas wskaźnik ten był negocjowany w Komisji Trójstronnej lub przyjmowany przez rząd.

Na dodatkowe oszczędności mają szansę przyszli emeryci. Zgodnie z nowelizacją ustawy o Otwartych Funduszach Emerytalnych, maksymalna wysokość opłaty pobieranej przez te fundusze od kwot wpłacanych przez ubezpieczonych wyniesie 3,5 proc., zamiast dotychczasowych 7 proc. Największe fundusze, których aktywa przekroczą 45 mld zł, nie będą miały prawa do pobierania procentowej opłaty za zarządzanie pieniędzmi swoich nowych członków. Pozostanie im tylko opłata stała w wysokości 15,5 mln zł miesięcznie.

Nie powinny mieć także powodów do narzekania osoby, które zaciągnęły kredyt mieszkaniowy na przełomie lat 80. i 90., czyli z tzw. starego portfela. Będą one mogły liczyć na umorzenie połowy kapitału i odsetek. Warunkiem jest, by przez co najmniej 20 lat terminowo spłacały swoje zadłużenie, a teraz zdecydowały się jednorazowo spłacić go do końca. Rozwiązanie takie przewiduje nowelizacją ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych.

Już w czwartek 31 grudnia osoby podróżujące koleją uzyskają większą ochronę w ewentualnych sporach z przewoźnikami. Tego dnia wchodzi w życie nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym, która wprowadza do polskich przepisów tzw. trzeci pakiet kolejowy. Chodzi o trzy rozporządzenia i dyrektywy unijne, które otwierają rynek pasażerskich przewozów kolejowych na terenie wspólnoty i przyznają pasażerom dodatkowe prawa. Będą oni mogli np. ubiegać się o odszkodowanie za skradziony lub zniszczony bagaż, albo jeżeli pociąg spóźni się więcej niż o godzinę.

W 2010 r. wzrosną kwoty ulg w PIT.

Ulga na dzieci wyniesie 92,67 zł za każdy miesiąc, w którym dziecko znajdowało się na utrzymaniu rodziców lub opiekunów prawnych. Natomiast osoby niepełnosprawne będą mogły odliczyć wydatki na rehabilitację, jeżeli ich roczne dochody nie przekroczą 9 tys. 120 zł.

Natomiast od środy 30 grudnia obowiązuje nowelizacja ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych zwiększająca ochronę członków spółdzielni mieszkaniowych. Zakłada ona, że spółdzielnie mieszkaniowe nie mogą odnosić korzyści majątkowych kosztem swoich członków, w szczególności z tytułu przekształceń praw do lokali. Mieszkania nadal będzie można wykupić na dotychczasowych zasadach, czyli jedynie po uregulowaniu kosztów ich wybudowania.

Wyniki gospodarki w przyszłym roku mogą być lepsze, niż te zakładane w ustawie budżetowej na 2010 rok - poinformował premier Donald Tusk. "Dzisiaj byłbym gotowy przyjmować zakłady, że efekty naszej gospodarki będą lepsze niż zakładane w budżecie. Polska nadal będzie absolutnie jasnym, być może najjaśniejszym punktem (w Europie - PAP)" - powiedział w środę na konferencji prasowej Tusk.Z założeń do budżetu na 2010 roku wynika, że wzrost PKB wyniesie 1,2 proc., zaś średnioroczna inflacja 1,0 proc.

Premier dodał, że w styczniu rząd zaprezentuje plan konsolidacji fiskalnej, który ma zabezpieczyć kraj przed przyrostem zadłużenia. "Wprowadzimy zasadę na mocy ustawy, że wydać możesz tylko trochę mniej niż masz przychodów. Wydatki muszą rosnąć wolniej niż dochody" - powiedział.