Jak potwierdzić wewnątrzwspólnotową dostawę towarów?

Zastosowanie 0% stawki VAT przy WDT wynika z art. 42 ustawy o VAT. Przepis ten określa m.in. wymagania, jakie muszą być spełnione, aby podatnik dokonujący WDT mógł skorzystać ze stawki 0%. Pierwszy z warunków dotyczy właściwej identyfikacji podatkowej nabywcy i dostawcy. Nabywca musi być podatnikiem posiadającym właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej. Podatnik dokonujący dostawy również musi posiadać taki numer i podawać go obok numeru nabywcy na fakturze stwierdzającej dostawę towarów.

Dodatkowo dostawca‑podatnik przed złożeniem deklaracji za dany okres powinien posiadać w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem WDT zostały wywiezione z terytorium Polski i dostarczone do nabywcy na terytorium innego państwa Wspólnoty.

Dowody, o których mowa wcześniej, wymienione zostały w art. 42 ust. 3-4 ustawy o VAT. Jak wynika z tego przepisu, są to:

• dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju lub - w przypadku gdy wywóz dokonywany jest własnym środkiem transportu - dokument potwierdzający dane nabywcy i odbiorcy, adres dostawy, określenie towarów, potwierdzenie ich przyjęcia przez nabywcę, dane identyfikacyjne środka transportu,
  
• kopia faktury,
  
• specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku.

Zdaniem organów podatkowych dokumenty te mają charakter obowiązkowy, niezbędny do uzyskania prawa do zastosowania 0% stawki VAT. Ponadto, ich zdaniem, w sytuacji gdy dokumenty te okażą się niewystarczające lub gdy zawarte w nich informacje są dość niejasne, wówczas istnieje możliwość posłużenia się innymi dokumentami, których otwarty katalog zawarto w art. 42 ust. 11. Jednak warunkiem zastosowania tego przepisu jest po pierwsze posiadanie wszystkich dokumentów, o których mowa w ust. 3, a po drugie stwierdzenie faktu, że dokumenty te nie spełniają swej roli czy nie potwierdzają jednoznacznie dokonanej dostawy.

Stanowisko organów podatkowych w tym zakresie należy uznać za zbyt restrykcyjne. Warto w tym miejscu wskazać na wyrok ETS w sprawie C-146/05. Pomimo że ETS zaznaczył, iż Dyrektywa upoważnia państwa członkowskie do wprowadzenia regulacji dotyczących obowiązków dokumentacyjnych, które podatnicy powinni spełnić w celu potwierdzenia WDT, jednak obowiązki dokumentacyjne nie mogą wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia określonych w Dyrektywie celów. Zdaniem ETS, przepisy Dyrektywy w tym zakresie należy interpretować w ten sposób, że organy podatkowe państwa członkowskiego nie mogą odmawiać prawa do zwolnienia od podatku przy dostawie wewnątrzwspólnotowej, która rzeczywiście miała miejsce, jedynie na tej podstawie, że dowód na dokonanie tej dostawy nie został przedstawiony we właściwym czasie.

Również orzecznictwo sądów administracyjnych wskazuje, że sposób dokumentowania dostaw w ramach WDT nie musi być aż tak dokładny, jak wskazują organy podatkowe.

Zdaniem WSA w Warszawie (wyrok z dnia 27 września 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 1210/07), dokumenty wskazane w art. 42 ust. 11 ustawy o VAT mają charakter niezależny od dokumentów określonych w art. 42 ust. 3. Oznacza to, że podatnik ma możliwość zastosowania stawki 0%, gdy posiada którykolwiek z dokumentów wskazanych w art. 42 ust. 3 lub ust. 11 ustawy o VAT. W zależności od okoliczności faktycznych dostawca towaru ma niejako do dyspozycji dwa sposoby udowodnienia, że dokonał WDT. Zdaniem Sądu, jeżeli podatnik nie jest w stanie zgromadzić dokumentów wymienionych w katalogu podstawowym, w celu skorzystania ze stawki 0% VAT powinien mieć prawo zastosowania dowodów pomocniczych, określonych w art. 42 ust. 11 ustawy o VAT. Nie ma również podstaw do odmawiania mocy dowodowej dokumentowi w formie elektronicznej lub przesłanemu faksem. Wyrok ten został utrzymany przez NSA wyrokiem z dnia 5 lutego 2009 r., sygn. akt I FSK 1882/07.

Ponadto zdaniem NSA (wyrok z dnia 15 stycznia 2010 r., sygn. akt I FSK 807/09), nie można odmówić podatnikowi dokonującemu WDT prawa do 0% stawki, jeżeli z okoliczności faktycznych wynika bezspornie, że dostawa taka miała miejsce. W przeciwnym wypadku doszłoby do nieuprawnionego opodatkowania stawką krajową WDT.

Natomiast jak wyjaśnił WSA w Gdańsku (wyrok z dnia 24 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Gd 310/10) podatnik dla potwierdzenia WDT nie musi posiadać wszystkich typów dokumentów wymienionych w art. 42 ust. 3 ustawy o VAT. Wystarczy, że dwa z nich potwierdzają jednoznacznie dostarczenie towarów na terytorium innego państwa członkowskiego, a niekiedy nawet jeden - np. faktura zawierająca specyfikację towarów i będąca jednocześnie dokumentem potwierdzającym przywóz.

Bardzo ważną dla podatników uchwałę podjął w składzie 7 sędziów NSA w dniu 11 października 2010 r. (sygn. akt I FPS 1/10). Jak z niej wynika, podatnik ma prawo do zastosowania 0% stawki VAT w sytuacji, gdy może udowodnić, na podstawie różnych dokumentów, że doszło do WDT. Wystarczy, aby podatnik posiadał jedynie niektóre dowody, o których mowa w art. 43 ust. 3 ustawy o VAT, uzupełnione dokumentami wskazanymi w art. 43 ust. 11 ustawy lub innymi dowodami, o ile łącznie potwierdzą fakt wywiezienia i dostarczenia towarów będących przedmiotem WDT do nabywcy znajdującego się na terytorium innego niż Polska kraju UE.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.).

autor: Aleksandra Węgielska
Gazeta Podatkowa Nr 719 z dnia 2010-11-29

GOFIN podpowiada