Polityka Sowietów wobec Polski. Konferencja naukowa w IPN

"Dzisiejsza konferencja jest, przynajmniej w Polsce i przynajmniej wedle mojej wiedzy, jedną z nielicznych, którą można uznać niemalże za archeologiczną w świecie historii najnowszej i współczesnej" - powiedział prof. Jerzy Eisler, dyrektor oddziału IPN w Warszawie. Otwierając spotkanie naukowców i zachęcając ich do owocnych dyskusji profesor zażartował, że dla niego tematyka konferencji jest tym, czym dla badacza historii starożytnej byłaby opowieść archeologa o początkach ludzkości.

"Dla mnie okres międzywojenny to lata dość zamierzchłej historii, ale to zarazem dla wielu moich bohaterów, którymi się zajmowałem i zajmuję, to okres wchodzenia w politykę, może nie od razu w wielką, ale regionalną" - dodał prof. Eisler, autor m.in. książki "Siedmiu wspaniałych. Poczet pierwszych sekretarzy KC PZPR", w której opisał polityczne kariery przywódców partii komunistycznej, m.in. Bolesława Bieruta, Władysława Gomułki czy Wojciecha Jaruzelskiego.

Konferencję "W drodze do władzy - struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRR wobec Polski (1917-1945)", która potrwa do piątku w stołecznym "Przystanku Historia", zorganizował oddział IPN w Warszawie. Jej pomysłodawczyni Elżbieta Kowalczyk z Biura Badań Historycznych IPN powiedziała PAP, że spotkanie historyków m.in. z Rosji, Stanów Zjednoczonych i Ukrainy ma pogłębić wiedzę o tych instytucjach państwa sowieckiego, które zajmowały się tzw. sprawami polskimi.

"Dla nas - historyków zajmujących się relacjami polsko-rosyjskimi, to bardzo ważna konferencja" - podkreśliła Kowalczyk. Jak dodała, badacze dziejów poruszą wiele tematów z okresu, w którym Sowieci podejmowali szereg działań mających na celu zniszczenie suwerenności i niepodległości polskiego państwa. Podkreśliła też, że "niewątpliwą gwiazdą wśród prelegentów" będzie Nikita Pietrow - rosyjski badacz historii najnowszej, działacz praw człowieka i autor ponad 100 prac poświęconych historii terroru i masowych represji w sowieckiej Rosji.

Badacz ten, także doktor filozofii, pełni funkcję wiceprzewodniczącego "Memoriału" - rosyjskiej organizacji pozarządowej broniącej praw człowieka i dokumentującej stalinowskie zbrodnie. Pietrow pisał m.in. o tzw. operacji polskiej NKWD, fałszowaniu w Polsce referendum w 1946 i wyborów w 1947 r. oraz o wykonawcach zbrodni katyńskiej. W 2011 r. opublikował nieznany wcześniej dokument potwierdzający sowiecką odpowiedzialność za obławę augustowską i mord na prawie 600 mieszkańcach Polski północno-wschodniej. Historyk odnalazł dokument w archiwach dawnej KGB, do których nie udawało się dotrzeć polskim historykom i prokuratorom IPN próbującym wyjaśnić tę zbrodnię z 1945 r.

Wystąpienie Nikity Pietrowa pt. "Działalność NKWD na ziemiach polskich w 1944 i 1945 r." zaplanowano na piątek na godz. 13.

"Każde wystąpienie będzie miało interesującą treść, ponieważ zależało nam na zaproszeniu gości, którzy pracowali w archiwach rosyjskich. I to jest jedna z największych wartości tej konferencji: prawie 80. proc. referatów powstało na podstawie dokumentacji dostępnej tylko w Rosji" - dodała Kowalczyk.

Podczas konferencji, której program jest dostępny na stronie internetowej IPN, jej uczestnicy omówią m.in. poglądy Włodzimierza Lenina na sprawy polskie. Wystąpią m.in. prof. Michał Klimecki, który opowie o formowaniu się polskiej lewicy i utworzenia Biura Polskiego przy RKP(b), jak i dr Eryk Krasucki, którego wykład będzie dotyczył funkcjonowania Przedstawicielstwa KPRP/KPP przy KW Kominternu.

Ważną częścią spotkania będą również plany Józefa Stalina wobec Polski - zarówno w okresie pokoju, jak i w wojny. Swoje badania zaprezentuje prof. Mikołaj Iwanow, który opowie o terenach Marchlewszczyzny i Dzierżyńszczyzny. Z referatami wystąpią również tacy historycy jak prof. Wojciech Materski, prof. Daniel Boćkowski, dr Piotr Gontarczyk czy dr Robert Spałek. Całą konferencję w piątek po godz. 15.30 podsumują prof. Andrzej Paczkowski, prof. Andrzej Chojnowski wspólnie m.in. z Nikitą Pietrowem.

Konferencję patronatem honorowym objął MSZ, patronat medialny nad nią sprawuje m.in. Portal Historyczny Dzieje.pl. (PAP)

Autor: Norbert Nowotnik