Czy MSSF-y wpłyną na wyniki?

Wprowadzenie nowych zasad księgowości w nieznacznym stopniu obniżyło zyski, zwiększyło kapitały własne oraz zobowiązania firm notowanych na warszawskiej giełdzie. Przynajmniej w odniesieniu do zsumowanych wyników największych spółek.

Na 11 przebadanych firm z WIG20 (tych, które dostarczyły niezbędne dane), kapitały własne wzrosły na koniec 2004 r. łącznie o 1,9%. W przypadku ośmiu spółek całkowity zysk netto za ub.r. nieznacznie się obniżył - o 2,5%. Zdecydowanie trudniej jest określić wpływ MSSF na długi, bo w tym przypadku porównanie przedstawiły zaledwie trzy spółki (Kęty, Netia i Orbis). W każdej z nich wzrosła suma zobowiązań (ogółem o 7,3%).

Choć wpływ MSSF na zsumowane wyniki był niewielki, to w przypadku poszczególnych spółek nowe zasady księgowości przynosiły niekiedy widoczne zmiany. Dotyczyły one przede wszystkim pozycji z bilansów - kapitałów własnych i aktywów. W mniejszym stopniu efekt MSSF było widać w rachunkach zysków i strat. Choć przynajmniej kilka z nowych standardów miało wpływ na korekty wyników, to szczególne znaczenie miała konieczność podwyższenia wartości aktywów na skutek tzw. przeszacowania hiperinflacyjnego.

Różnorodne operacje księgowe związane z przeszacowaniem wartości aktywów to najważniejszy efekt przyjęcia przez spółki giełdowe Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej. Ich skutki widać w raportach firm, takich jak KGHM, Netia czy Orbis.

Od początku roku wszystkie spółki notowane na giełdach krajów członkowskich UE muszą sporządzać skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF. W PARKIECIE z 17 czerwca pisaliśmy o raporcie analityków Dresdner Kleinwort Wasserstein na temat wpływu nowych standardów na wyniki europejskich firm w 2004 r. Na podstawie rezultatów 50 spółek stwierdzono, że wpływ na zysk netto był bardzo zróżnicowany (w skrajnych przypadkach od -65% do +181%). Zsumowane kapitały własne zmieniły się niewiele, choć także i w tym przypadku efekty MSSF były różne. Wyraźnie (o 16%) powiększył się natomiast całkowity dług przebadanych spółek.

Stare sprawozdania, nowe wyniki

Przyjrzeliśmy się ostatnim sprawozdaniom kwartalnym (za I kw. 2005 r.) największych polskich spółek - tych wchodzących teraz w skład WIG20. Pod uwagę nie braliśmy banków (w WIG20 jest ich pięć) ze względu na specyficzne zasady księgowości obowiązujące w tym sektorze. Większość spółek opisała wpływ, jaki miałyby MSSF na wyniki za ubiegły rok. Najdokładniej zrobiły to Netia i Orbis, przedstawiając szczegółowe porównania. Niektóre firmy ograniczyły się do podania efektu zastosowania standardów tylko co do najważniejszych pozycji (kapitał własny i wynik netto). Zdecydowanie trudniej określić natomiast wpływ MSSF na sprawozdania za I kw. br. (kiedy standardy były już obowiązkowo stosowane), gdyż tylko nieliczne spółki przedstawiły odnośne wyliczenia.

Wnioski, jakie można wysnuć na podstawie zsumowanych danych (niewielka zmiana zysków i kapitałów własnych, większe zobowiązania), są podobne jak w przypadku badania analityków DKW. Podobieństwo polega także na tym, że o ile zsumowane pozycje nie uległy rewolucyjnym zmianom, to w przypadku niektórych spółek były już istotne.

Echa hiperinflacji

Źródło największych zmian to przeszacowania wartości zawartych w bilansach spółek. Te same korekty znajdowały automatycznie odzwierciedlenie w rachunku zysków i strat, chociaż tutaj efekt był mniej widoczny. Jedną z pozycji zwracających uwagę były tzw. przeszacowania hiperinflacyjne. Co ciekawe, zgodnie z MSSF, do końca 1996 r. panowała w Polsce hiperinflacja (w tym roku wyniosła ona 19,9%, w 1997 r. - 14,9%). Wobec tego spółki były zmuszone podwyższyć księgową wartość aktywów trwałych (np. maszyn) kupionych przed końcem 1996 roku. Z jednej strony, operacja ta spowodowała zwiększenie aktywów (według stopy inflacji), a z drugiej - obniżenie zysku. Właśnie przeszacowania hiperinflacyjne były głównym powodem wzrostu wartości aktywów Orbisu aż o 1/5. Innym efektem tej skomplikowanej operacji księgowej było znaczne powiększenie kapitału własnego (łącznie o 1/4) oraz spadek zysku operacyjnego o 15% (powiększył się koszt własny sprzedaży).

Podobne przeszacowania były przyczyną zmian w sprawozdaniu KGHM. Choć nominalnie przyrost kapitału własnego był spory (323,7 mln zł), to stanowił on tylko 6% pierwotnej pozycji. Wpływ na zysk netto był jeszcze mniejszy - spadł on o nieco ponad 1% (17,8 mln zł). Analogicznie można było wytłumaczyć skok wartości aktywów i kapitałów własnych Kęt o 1/4.

W każdym przypadku inaczej

Nie zawsze jednak MSSF wpływały na powiększenie różnych pozycji aktywów. W przypadku Netii było wręcz odwrotnie - rzeczowe aktywa trwałe zmalały o 2,5%. Mimo to księgowa wartość całego majątku wzrosła dzięki zmienionej wycenie koncesji telekomunikacyjnych.

Wpływ MSSF na zysk operacyjny zaznaczył się głównie w przypadku Orbisu (spadek o 15%), co miało związek z omówionymi powyżej przeszacowaniami. Z kolei w przypadku wyniku netto nowe standardy wywarły różny efekt. Najbardziej negatywnie odbiły się na zysku netto ComputerLandu, który zmalał o blisko 17%. Jedną z przyczyn było tu uwzględnienie w sprawozdaniu strat spółki zależnej, które nie były pierwotnie ujęte w raporcie. Kilka operacji księgowych złożyło się też na spadek o 10% ubiegłorocznego zysku GTC.

Tomasz Hońdo