Projekt ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych

Na polskim rynku działają 3 banki hipoteczne: HypoVereinsbank Bank Hipoteczny SA, Rheinhyp-BRE Bank Hipoteczny SA oraz Śląski Bank Hipoteczny SA, który w ostatnim czasie uzyskał zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego na rozpoczęcie działalności operacyjnej.

Kolejne banki ubiegają się o zezwolenia na rozpoczęcie działalności jako specjalistyczne banki hipoteczne. Obowiązująca ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych została uchwalona 29 sierpnia 1997 roku i jest podstawowym aktem prawnym regulującym działalność banków hipotecznych w Polsce.

Doświadczenia z pierwszych lat funkcjonowania banków hipotecznych uzasadniają konieczność nowelizacji istniejących przepisów, na co wskazują również organy nadzoru bankowego oraz zainteresowane środowiska bankowe.

Celem postulowanych zmian obecnej ustawy jest usprawnienie funkcjonowania sektora bankowości hipotecznej oraz zaproponowanie rozwiązań, które pozwoliłyby na znaczne wzmocnienie roli banków hipotecznych w finansowaniu zadań wynikających z programu gospodarczego rządu, takich jak intensywny wzrost rynku budownictwa, rozwój rynku kapitałowego, inwestowanie na poziomie jednostek samorządu terytorialnego (inwestycje infrastrukturalne, zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych itd.).

Zaproponowane zmiany nie naruszają podstawowych zasad działalności banków hipotecznych oraz bezpieczeństwa listu zastawnego.

Zasadnicze różnice między dotychczasowymi a proponowanymi uregulowaniami w ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych można sprowadzić do następujących obszarów tematycznych:

1) rozszerzenie podstawy emisji publicznych listów zastawnych,

2) zwiększenie możliwości kredytowania przez banki hipoteczne poprzez:

a) zmianę obowiązujących limitów ustawowych tj:

- wysokość pojedynczego kredytu w stosunku do wartości zabezpieczenia,

wielkość ogólnej kwoty wierzytelności banku, zabezpieczonych hipotecznie,

- limity dotyczące refinansowania kredytów środkami uzyskanymi z emisji hipotecznych listów zastawnych,

- limity dotyczące wysokości zobowiązań banku hipotecznego z tytułu wykonywania dodatkowych czynności, tj. innych czynności niż udzielanie kredytów i nabywanie wierzytelności innych podmiotów oraz emitowanie listów zastawnych.

b) umożliwienie oddania do dyspozycji kredytobiorcy określonej w umowie kwoty środków pieniężnych przed ustanowieniem zabezpieczenia hipoteką, pod warunkiem dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu:

- umożliwienie bankom hipotecznym nabywania listów zastawnych emitowanych przez inne banki hipoteczne,

- zwiększenie specjalistycznego charakteru banków hipotecznych względem innych banków obecnych na rynku finansowym, poprzez:

- poszerzenie zakresu czynności dopuszczalnych dla banku hipotecznego,

- umożliwienie samodzielnego ustalania przez banki ryzyka związanego z zabezpieczeniem hipotecznym (fakultatywny udział rzeczoznawców majątkowych),

- zmiany dotyczące funkcji powiernika, tj:

- wprowadzenie kadencyjności pełnienia funkcji powierniczych,

- unormowanie podstawowych uprawnień pracowniczych powiernika,

- zmiany dotyczące zasad tworzenia rezerwy obowiązkowej banków (zmiana w dotychczas obowiązującej ustawie o NBP).

Wprowadzenie projektowanych przepisów ustawy o zmianie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych nie spowoduje zwiększenia wydatków, jak również zmniejszenia dochodów sektora finansów publicznych.